Με το Mωρό στο σπίτι

Εισαγωγή

Γεννήσατε το μωράκι σας και έφτασε η στιγμή που επιστρέφετε στο σπίτι παρέα με το νέο μέλος της οικογένειας σας. Όμως οι περισσότερες μητέρες δεν είμαστε έτοιμες για αυτό που μας περιμένει στο σπίτι.

Οι πρώτες μέρες με το νεογέννητο είναι οι πιο όμορφες αλλά όχι και οι πιο εύκολες στη ζωή μιας νέας μαμάς καθώς είναι γεμάτες άγχη, ανησυχίες και απορίες γιατί το μωρό δυστυχώς δεν μπορεί ακόμα να μας καθοδηγήσει για τις ανάγκες και επιθυμίες του και πρέπει να καταλάβουμε τα σημάδια «διαμαρτυρίας» του.

Θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα πιο συχνά θέματα που θα σας απασχολήσουν.

Κλάμα: τρόπος επικοινωνίας

Η ανικανότητα του κάθε βρέφους να μιλήσει, να κινηθεί και πολύ περισσότερο η ανικανότητα να τραφεί από μόνο του, το καθιστά απόλυτα εξαρτημένο από σας για την επιβίωση του.

Τα μωρά επικοινωνούν με το κλάμα, οπότε μην ανησυχείτε αν αυτό συμβαίνει πολλές φορές μέσα στη μέρα.

Σίγουρα έχετε την αίσθηση ότι το μωρό σας κλαίει συνεχώς χωρίς λόγο αλλά δεν είναι έτσι. Μπορεί να πεινάει, να θέλει άλλαγμα, να νυστάζει, να πονάει η κοιλιά του, να πονάνε τα δόντια του (λίγο καιρό αργότερα), να έχει πιαστεί στην θέση στην οποία κάθεται, να θέλει αγκαλιά.

Δεν ξέρει όμως πώς να επικοινωνήσει και το κλάμα είναι ο μόνος τρόπος να μας πει ότι θέλει κάτι.

Μην ακούτε τις παραινέσεις δήθεν «ειδικών» που προτείνουν να το εκπαιδεύσετε να κοιμάται (δηλαδή να αγνοείτε το μωρό όταν εκείνο κλαίει τη νύχτα) και να το αφήνετε να κλαίει αν το έχετε ήδη ταΐσει κι αλλάξει. Αυτές οι τεχνικές υποτίθεται πως «προωθούν την ανεξαρτησία του» και προλαμβάνουν τα «κακομαθημένα μωρά».

Στην πραγματικότητα αυξάνετε το άγχος και την ανησυχία του κι ενδεχομένως το προδιαθέτετε για συναισθηματικά προβλήματα ή/και διαταραχές στο μέλλον.

Τα βρέφη δεν μπορούν να σας εκμεταλλευτούν, το μόνο που θέλουν είναι την αγκαλιά της μανούλας και το μητρικό σας γάλα. Έτσι αισθάνονται ασφάλεια και μεγαλώνουν ευτυχισμένα.

Εξάλλου κανένα μωρό δεν έπαθε ποτέ τίποτα από την υπερβολική αγάπη της μαμάς!

Διατροφή και βρέφος

Ο αποκλειστικός μητρικός θηλασμός είναι η καλύτερη διατροφή ενός νεογέννητου.

Είναι ο τρόπος της φύσης να δίνει όλη τη φροντίδα που χρειάζεται το νεογέννητο, διατροφική και ψυχολογική, καθώς το μητρικό γάλα περιέχει όλες τις θρεπτικές ουσίες που χρειάζεται το νεογέννητο.

Από τη στιγμή που το μωρό αρχίζει να θηλάζει, το πόσο συχνά και πόση ώρα θηλάζει υπαγορεύεται από τις ανάγκες του, δηλαδή όποτε το μωρό κλαίει. Αυτός είναι ο τρόπος του να σας «ειδοποιήσει».

Όσο περισσότερο θηλάζει η μητέρα, τόσο περισσότερο γάλα παράγεται και τόσο καλύτερα εγκαθίσταται ο θηλασμός.

Κάθε πόση ώρα πρέπει να θηλάζω το νεογέννητο μωρό;

Θα θηλάζετε το νεογέννητο μωρό κάθε φορά που το ζητά (κλαίει).

Στο θηλασμό δεν υπάρχουν ωράρια και ρολόγια, το μωρό θηλάζει όποτε το επιθυμεί και όση ώρα επιθυμεί.

Ο καλύτερος τρόπος να αξιολογήσει κάποιος ότι το νεογέννητο μωρό τρέφεται ικανοποιητικά είναι αν έχει αρκετές βρεγμένες πάνες την ημέρα, αν μετά το θηλασμό είναι ήρεμο και αν βάζει ικανοποιητικό βάρος (θα σας το πει ο παιδίατρος σας).

Δείτε περισσότερα για το μητρικό θηλασμό εδώ.

Πώς θα περιποιηθώ τον ομφάλιο λώρο του βρέφους;

Όταν βγείτε από το μαιευτήριο, το πιο πιθανό είναι ότι το κομμάτι του ομφάλιου λώρου, στο σημείο όπου έχει δεθεί, να μην έχει αποκοπεί ακόμα και να είναι πιασμένο με ένα πλαστικό κλιπ. Θα μείνει εκεί μέχρι να ξεραθεί αρκετά ώστε να πέσει.

Στην πλειοψηφία των βρεφών, πέφτει μέσα σε διάστημα από 10 ημέρες έως 3 εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Μέχρι τότε το μόνο που έχετε να κάνετε εσείς είναι να καθαρίζετε απαλά τον ομφαλό του σε κάθε αλλαγή πάνας. Απλά βρέχετε ένα κομμάτι αποστειρωμένης γάζας με οινόπνευμα ή νερό, ανασηκώνετε ελαφρά τον ομφαλό και καθαρίζετε τη βάση του. Όταν βάζετε την πάνα, διπλώστε την κάτω από τον ομφαλό, για να τον προστατεύσετε από τα ούρα και να αφήνετε τον αέρα να μπαίνει ελεύθερα.

Να τονίσουμε πως με βάση τις τελευταίες οδηγίες δεν θα πρέπει να χρησιμοποιείτε πάντα οινόπνευμα καθώς ίσως καθυστερεί την επούλωση και την πτώση του. Χρησιμοποιήστε απλά νερό για τον καθαρισμό του.

Μην ανησυχείτε ότι μπορεί να πονέσετε το μωρό, γιατί δεν νιώθει τίποτα στο συγκεκριμένο σημείο καθώς ο ομφάλιος λώρος δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν νεκρό ιστό. Κατά την πτώση του λώρου ενδέχεται να παρατηρηθεί μια μικρή αιμορραγία, αλλά διακόπτεται με την ήπια πίεση στο σημείο. Όταν η αιμορραγία δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα (πρήξιμο, κοκκίνισμα, δυσοσμία κλπ.) δεν είναι ανησυχητική.

Κι αν δεν πέσει;

Δεν υπάρχει περίπτωση να μην πέσει. Απλά θέλει το χρόνο του. Όσο κι αν σας προκαλεί να το "τραβήξετε" γιατί μπορεί να κρέμεται από μια κλωστή, δεν πρέπει να το κάνετε.

Ενημερώστε τον παιδίατρο σε περίπτωση που η αιμορραγία δε σταματά ή η περιοχή μυρίζει άσχημα ή εκκρίνεται ένα κιτρινωπό υγρό από αυτή.

Μην ξεχνάτε να πλένετε καλά τα χέρια σας πριν και μετά την περιποίηση του ομφαλού και την αλλαγή της πάνας.

Πώς κάνετε μπάνιο ένα νεογέννητο

Τα περισσότερα μωρά αγαπούν το νερό, εξάλλου 9 μήνες κολυμπούσαν μέσα σε αυτό και τους είναι ένα στοιχείο πολύ γνώριμο.

Τις πρώτες μέρες της ζωής τους το μπάνιο γίνεται τοπικά μέχρι να πέσει ο ομφάλιος λώρος και να επουλωθεί η πληγή. Όσον αφορά το πότε, δεν υπάρχει κανόνας, να θυμάστε όμως ότι τα παιδιά ηρεμούν και κοιμούνται συνήθως μετά από το μπάνιο. Γι’ αυτό είναι καλύτερα να το κάνετε μπάνιο το βράδυ έτσι ώστε να κοιμάται αυτό καλά και να έχετε και εσείς την ευκαιρία να ξεκουραστείτε.

Θα χρειαστείτε μια πετσέτα ή βρεφικό μπουρνούζι, γάζες αποστειρωμένες, καθαρό οινόπνευμα, φυσιολογικό ορό, μια πάνα, κρέμα για τον ποπό (ήπια χωρίς parabens και χημικά), σαμπουάν και αφρόλουτρο ήπιο (χωρίς parabens και χημικά επίσης) και χρησιμοποιήστε μικρή ποσότητα.

Η θερμοκρασία του νερού πρέπει να είναι περίπου στους 37 βαθμούς κελσίου (ίδια με τη θερμοκρασία του σώματος μας). Αν δεν έχετε θερμόμετρο που να μετρά τη θερμοκρασία του νερού έχει σημασία βάζοντας το χέρι σας μέσα στο νερό να το αισθάνεστε χλιαρό και όχι ζεστό.

Το τοπικό μπάνιο γίνεται με συγκεκριμένο πιάσιμο του μωρού το οποίο θα σας δείξει η μαία σας. Λούζετε το κεφαλάκι του και έπειτα σαπουνίζετε το πίσω μέρος του σώματος, τα γεννητικά όργανα και τον ποπό. Ξεβγάζετε και τυλίγετε το μωρό με την πετσέτα. Σκουπίζετε το μωρό ταμποναριστά με ήπιες κινήσεις, ενώ είναι πολύ σημαντικό να σκουπίζετε καλά τις πτυχές στο σώμα του για να μην μένει υγρασία.

H θερμοκρασία του δωματίου

Το μωρό είναι όπως εμείς, ζει στην ίδια θερμοκρασία με εμάς απλά χρειάζεται να ντύνεται και να σκεπάζεται καλά.

Η ιδανική θερμοκρασία για το δωμάτιο του είναι οι 22-25 βαθμοί Κελσίου. Πρέπει να θυμάστε ότι ούτε η πολλή ζέστη αλλά ούτε και το κρύο είναι καλά για τα βρέφη. Ένα μωρό που κρυώνει θα έχει κρύες πατούσες και παλάμες. Ένα μωρό που ζεσταίνεται θα είναι ιδρωμένο. Επίσης δεν θα πρέπει το μωρό να εκτίθεται σε υγρασία.

Εάν το καλοκαίρι χρησιμοποιήσετε κλιματισμό στο σπίτι ή στο αυτοκίνητο, καλό είναι ο κρύος αέρας να μη φυσάει απευθείας πάνω στο βρέφος, η θερμοκρασία να μην είναι πολύ χαμηλή και το βρέφος να είναι καλά ντυμένο.

Τόσο το κλιματιστικό όσο και το αερόθερμο έχουν την τάση να ξηραίνουν υπερβολικά την ατμόσφαιρα, γι’ αυτό η χρήση τους πρέπει να είναι περιορισμένη.

Μωρό και ύπνος

Μέσα στο 2022 η AAP (American Academy Of Pediatrics) εξέδωσε τις ανανεωμένες πλέον οδηγίες - συστάσεις σχετιζόμενες με τις συνθήκες ύπνου ενός βρέφους με γνώμονα τη μείωση του συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (sudden infant death syndrome ή SIDS).

Οι συστάσεις έχουν ως εξής:

• Τα μωρά μέχρι την ηλικία των 12 μηνών θα πρέπει πάντα να τοποθετούνται ανάσκελα για να κοιμηθούν είτε κατά τη διάρκεια της μέρας ή της νύχτας. Ωστόσο, εάν το μωρό σας γυρίσει από μόνο του μπρούμυτα και κοιμάται στο στομάχι του, μπορεί να παραμείνει στη θέση αυτή. Αν το μωρό σας κοιμάται σε ένα κάθισμα ασφάλειας αυτοκινήτου, καροτσάκι ή οποιοδήποτε μεταφορικό μέσο των βρεφών τότε θα πρέπει να μετακινηθεί σε μια επίπεδη επιφάνεια ύπνου το συντομότερο δυνατό.
• Τοποθετήστε το μωρό σας να κοιμάται πάνω σε μια σκληρή επιφάνεια ύπνου. Το κρεβατάκι, η κούνια, το φορητό παιδικό κρεβατάκι και ο χώρος παιχνιδιού των βρεφών (πάρκο) θα πρέπει να πληρούν τα ισχύοντα πρότυπα ασφαλείας. Μην χρησιμοποιείτε παιδικό κρεβατάκι που έχει σπασμένα ή ελλείποντα τμήματα. Καλύψτε το στρώμα με ένα σεντόνι το οποίο να εφαρμόζει πάρα πολύ καλά σε αυτό. Μην τοποθετείτε κουβέρτες ή μαξιλάρια μεταξύ του στρώματος και του σεντονιού.
• Μην τοποθετείτε στο κρεβατάκι του μωρού μαλακά αντικείμενα ή οποιαδήποτε αντικείμενα που θα μπορούσαν να αυξήσουν τον κίνδυνο εγκλωβισμού, ασφυξίας ή στραγγαλισμού του. Μαξιλάρια, παπλώματα και παραγεμισμένα παιχνίδια μπορεί να προκαλέσουν στο μωρό σας ασφυξία.
• Τοποθετήστε το μωρό σας να κοιμάται στο ίδιο δωμάτιο όπου κοιμάστε κι εσείς αλλά όχι στο ίδιο κρεβάτι. Τοποθετήστε το κρεβατάκι του δίπλα από το δικό σας έτσι ώστε να αισθάνεται τη μαμά δίπλα του όσο το δυνατόν γίνεται και να μπορείτε να το φτάνετε με το χέρι σας όταν ξαπλώνετε. Έτσι μπορείτε εύκολα να το παρακολουθείτε συνεχώς. Τα μωρά που κοιμούνται στο ίδιο κρεβάτι με τους γονείς τους βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο για SIDS, ασφυξία ή στραγγαλισμό.
• Θηλάστε το μωρό σας για όσο περισσότερο διάστημα μπορείτε. Οι μελέτες δείχνουν ότι ο θηλασμός του μωρού σας μπορεί να βοηθήσει να μειωθεί ο κίνδυνος του SIDS.
• Κρατήστε το μωρό σας μακριά από τους καπνιστές και τους τόπους όπου οι άνθρωποι καπνίζουν. Εάν καπνίζετε, προσπαθήστε να το κόψετε. Μην καπνίζετε μέσα στο σπίτι ή το αυτοκίνητό σας και μην καπνίζετε πουθενά κοντά στο μωρό σας, ακόμα και αν είστε έξω.
  
• Μην αφήνετε το μωρό σας να ζεσταθεί υπερβολικά κατά τη διάρκεια του ύπνου. Κρατήστε το δωμάτιο όπου το μωρό σας κοιμάται σε μια άνετη θερμοκρασία (22-25 βαθμοί Κελσίου). Σε γενικές γραμμές, να θυμάστε ότι το μωρό σας πρέπει να ντύνεται ή να σκεπάζεται με ακόμα ένα επιπλέον ρούχο από αυτά που εσείς φοράτε ή ντύνεστε. Αν ανησυχείτε ότι το μωρό σας κρυώνει κατά τη διάρκεια του ύπνου και δεν ξέρετε πώς να το σκεπάσετε τότε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ειδικά ρούχα ύπνου τα οποία έχουν σχεδιαστεί για να κρατούν τα μωρά ζεστά, χωρίς τον κίνδυνο να καλύψουν το κεφάλι τους.
• Μην χρησιμοποιείτε προϊόντα που ισχυρίζονται ότι μειώνουν τον κίνδυνο του SIDS. Προϊόντα όπως σφήνες, σφηνάκια ή εξειδικευμένες επιφάνειες ύπνου δεν έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο του SIDS. Αντίθετα, μερικά βρέφη έχουν πεθάνει από ασφυξία κατά τη χρήση αυτών των προϊόντων.
• Όταν το μωρό σας είναι ξύπνιο βάλτε το όσο περισσότερο μπορείτε να ξαπλώνει μπρούμυτα. Αυτό θα βοηθήσει να ενισχύσει τους μυς του λαιμού και να αποφευχθούν περιπτώσεις πλαγιοκεφαλίας. Να είστε πάντα μαζί με το μωρό και να το επιτηρείτε όση ώρα είναι ξαπλωμένο μπρούμυτα.

Αντί επιλόγου

Η νέα σας ζωή μόλις ξεκίνησε και είναι γεμάτη με εμπειρίες, συναισθήματα και εικόνες που δεν είχατε ιδέα οτι υπήρχαν!

Το αρχικό διάστημα άγχους και προσαρμογής σύντομα θα δώσει τη θέση του σε γέλια, χαρές, παιχνίδι αλλά και κούραση, ξενύχτι και ταλαιπωρία.

Κανείς δε γεννήθηκε γνωρίζοντας τα πάντα. Σκεφτείτε πως όλα είναι παροδικά και πως όλες οι μητέρες νιώθουν το ίδιο. Απολαύστε το μωρό σας που τόσο καιρό ανυπομονούσατε να έρθει στον κόσμο και όλα θα πάνε καλά!