Η εγκυμοσύνη είναι μια ευαίσθητη περίοδος που πολλές φορές φοβίζει καθώς άλλο να το ακούς (από φίλες σου ή συγγενείς που το έχουν ήδη βιώσει) κι άλλο να το ζεις.
Εδώ θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε κοινές ερωτήσεις και συχνές απορίες που σχετίζονται με τη μαιευτική.
Η β χοριακή γοναδοτροπίνη (β-HCG), είναι η ορμόνη της εγκυμοσύνης, η οποία παράγεται από τον πλακούντα αφού εμφυτευτεί το γονιμοποιημένο ωάριο.
Ανιχνεύεται στα ούρα με τα τεστ κύησης που κυκλοφορούν στα φαρμακεία αλλά πιο νωρίς με την εξέταση αίματος στο εργαστήριο. Συγκεκριμένα ανιχνεύεται στο αίμα 10-11 ημέρες μετά τη σύλληψη του εμβρύου ενώ στα ούρα 12-14 ημέρες μετά τη σύλληψη.
Το βασικό πλεονέκτημα της μέτρησης της β χοριακής στο αίμα είναι πως υπολογίζονται τα ακριβή επίπεδα της ορμόνης σε αντίθεση με το τεστ ούρων.
Επίπεδα β χοριακής στο αίμα σας λιγότερα από 5mIU/ml θεωρούνται αρνητικά για εγκυμοσύνη, ενώ τιμή πάνω από 25mIU/ml θεωρείται θετικό για εγκυμοσύνη (είστε έγκυος!). Αν η τιμή είναι μεταξύ 5 και 25 αυτή είναι μια "γκρίζα ζώνη" και τότε θα πρέπει να επαναλάβετε σε 48-72 ώρες την εξέταση για επιβεβαίωση καθώς το πιο πιθανό είναι να ανέβει πάνω από 25. Πολλά εργαστήρια γράφουν ως αποτέλεσμα β χοριακη <0.100 δηλαδή μικρότερο από 0.1 (οτιδήποτε κάτω του 5 θεωρείται, είπαμε, αρνητικό!).
Τις πρώτες εβδομάδες της κύησης η συγκέντρωση της β χοριακής στο αίμα παρουσιάζει εκθετική αύξηση. Το μέγιστο της συγκέντρωσης παρατηρείται κατά τη διάρκεια του 1ου τριμήνου, ενώ κατά τη διάρκεια της κύησης παραμένει σημαντικά αυξημένη.
Δείτε και το άρθρο στο blog μας.
Δεν υπάρχει μια μοναδική φυσιολογική τιμή για την β χοριακή γοναδοτροπίνη, αλλά υπάρχει ένα ευρύ φάσμα καθώς η εγκυμοσύνη προχωρά και διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα και από κύηση σε κύηση (πίνακας 1).
Αυτό που μετράει είναι η αλλαγή των επιπέδων της (ρυθμός αύξησης) και όχι η ίδια η τιμή της.
Ένας ενδεικτικός οδηγός τιμών β χοριακής ανά εβδομάδα είναι ο ακόλουθος, όμως ΔΕΝ είναι ίδιος για όλες τις γυναίκες για αυτό και το μεγάλο εύρος τιμών:
Πίνακας 1. Τιμές β χοριακής γοναδοτροπίνης ανά εβδομάδα κύησης με βάση το American Pregnancy Association
Τιμές β χοριακής σε mIU/ml
3η
5 - 50
4η
5 - 426
5η
18 - 7.340
6η
1.080 - 56.500
7η - 8η
7.650 - 229.000
9η - 12η
25.700 - 288.000
13η - 16η
13.300 - 254.000
17η - 24η
4.060 - 165.400
25η - 40η
3.640 - 117.000
Οι τιμές της β χοριακής είναι υψηλότερες στις δίδυμες (ή πολύδυμες) κυήσεις καθώς και σε μερικές παθολογικές καταστάσεις εντός και εκτός εγκυμοσύνης (μύλη κύηση, παθολογίες του πλακούντα, συγκεκριμένους καρκίνους κλπ).
Μια μοναδική τιμή β χοριακής δεν επαρκεί για διάγνωση.
Ο γυναικολόγος στην ουσία παρακολουθεί το ρυθμό αύξησης της ορμόνης στο αίμα τις πρώτες μέρες για να διαπιστώσει εάν η κύηση εξελίσσεται φυσιολογικά, γεγονός που απαιτεί επαναλαμβανόμενες λήψεις αίματος.
Τα επίπεδα της β χοριακής δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό της ηλικίας κύησης καθότι ποικίλλουν και διαφέρουν τόσο πολύ από γυναίκα σε γυναίκα και από εγκυμοσύνη σε εγκυμοσύνη.
Η συγκέντρωση της β χοριακής διπλασιάζεται κάθε 48-72 ώρες κατά τη διάρκεια των πρώτων 6 εβδομάδων της κύησης. Καθώς η εγκυμοσύνη εξελίσσεται, ο ρυθμός αύξησης μειώνεται σημαντικά.
Σε περιπτώσεις παλίνδρομης κύησης, κενού σάκου, έκτοπης κύησης κλπ. τα επίπεδα της β χοριακής πέφτουν ή δεν αντιστοιχούν στην ηλικία της κύησης.
Ένα ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα δηλαδή χοριακή αρνητική ενώ υπάρχει εγκυμοσύνη, συμβαίνει συνήθως όταν η εγκυμοσύνη είναι σε πολύ αρχικά στάδια ακόμα και πριν η γυναίκα εμφανίσει καθυστέρηση στην περίοδο. Ωστόσο αν περάσουν λίγες μέρες, η χοριακή αυξάνεται και δίνει αποτέλεσμα εγκυμοσύνης. Όλα αυτά ισχύουν πάντα για β χοριακή στο αίμα και όχι στα ούρα (τεστ κύησης).
Άλλη σημαντική αιτία που μπορεί να συμβαίνει αυτό το γεγονός είναι η διαφοροποίηση του χρόνου ωορρηξίας από γυναίκα σε γυναίκα (όπως σε γυναίκα με άστατο κύκλο). Όταν λοιπόν η ωορρηξία συμβεί πιο αργά, χρειάζεται κάποιος χρόνος μέχρι και την εμφύτευση του νεοσχηματιζόμενου εμβρύου στη μήτρα και αυτό καθυστερεί την παραγωγή χοριακής και άρα την ανίχνευση της.
Επόμενη αιτία μπορεί να είναι τα πολύ υψηλά επίπεδα της ορμόνης. Τα κιτ ανίχνευσης σε ένα μικροβιολογικό εργαστήριο είναι κατασκευασμένα για συγκεκριμένα μέγιστα επίπεδα χοριακής. Σε περιπτώσεις οπότε πολύ υψηλών επιπέδων, τα κιτ δίνουν αρνητικό αποτέλεσμα! Αυτό συμβαίνει κυρίως σε περιπτώσεις μύλης κύησης (όπου τα επίπεδα χοριακής είναι εξαιρετικά υψηλά) και είναι ένα πολύ σπάνιο φαινόμενο.
Τι πρέπει λοιπόν να κάνετε εάν η β χοριακή στο αίμα σας είναι αρνητική αλλά νιώθετε ότι είστε έγκυος; Καλύτερα είναι να επαναλάβετε την εξέταση μετά από λίγες μέρες, αφού δείτε αν έρθει ή όχι η περίοδος.
Το πιθανότερο είναι να θετικοποιηθεί!
Οι χαμηλές τιμές β χοριακής συμβαίνουν σε διάφορες καταστάσεις και όπως ήδη τονίσαμε θα πρέπει να επαναληφθεί η εξέταση σε λίγα 24ωρα για να δούμε πως μεταβάλλεται.
Μια χαμηλή λοιπόν τιμή μπορεί να δείχνει:
Οι υψηλές τιμές β χοριακής μπορεί να συμβαίνουν σε διάφορες καταστάσεις και θα πρέπει να επαναληφθεί η εξέταση σε λίγα 24ωρα για να δούμε πως μεταβάλλεται.
Μια υψηλή τιμή μπορεί να δείχνει:
Το πρώτο ενδοκολπικό υπερηχογράφημα στην αρχή της κύησης γίνεται συνήθως σε τιμές χοριακής μεταξύ 1000 και 2000 mIU/ml. Συνήθως σε τιμές 1500 και πάνω θα πρέπει να φανεί ο σάκος κύησης.
Επειδή όμως οι τιμές διαφέρουν τόσο από γυναίκα σε γυναίκα και από κύηση σε κύηση, δεν πρέπει να βιαστούμε στη διάγνωση μέχρι η χοριακή να φτάσει τουλάχιστον 2000 mIU/ml.
Σε αυτή την τιμή πρέπει οπωσδήποτε να βρούμε το σάκο κύησης.
Τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης και με τις τόσες αλλαγές που πραγματοποιούνται καθημερινά στο σώμα σας συχνά είναι δύσκολο να ξεχωρίσετε αν αυτό που νιώθετε είναι οι κινήσεις του μωρού σας.
Το μωρό σας κουνιέται από την 8η κιόλας εβδομάδα αλλά είναι τόσο μικρό για να το καταλάβετε. Οι περισσότερες έγκυοι νιώθουν κινητικότητα στην κοιλιακή χώρα (σαν πετάρισμα αρχικά) συνήθως στις 18 εβδομάδες οι πολυτόκες και λίγο μετά στις 20 εβδομάδες οι πρωτοτόκες. Σταδιακά οι κινήσεις γίνονται όλο και πιο έντονες μέχρι που κάποια στιγμή θα νιώσουν μια ξεκάθαρη κλωτσιά.
Αργότερα και όσο θα πλησιάζει ο τοκετός, οι κλωτσιές θα είναι εμφανέστατες και δια γυμνού οφθαλμού καθώς ο χώρος στενεύει δραματικά μέσα στη μήτρα. Έτσι, θα βλέπετε την κοιλιά σας να ανεβοκατεβαίνει κυματιστά και ένα πόδι ή ένα χέρι να εξέχει σε διάφορα σημεία!
Κατά την διάρκεια της ημέρας τα έμβρυα συνήθως κοιμούνται για 20-40 λεπτά περίπου. Είναι πιο δραστήρια τις απογευματινές και βραδινές ώρες. Οι περισσότερες έγκυες καταλαβαίνουν τις κινήσεις του μωρού τους το βράδυ που ξαπλώνουν.
Είναι φυσιολογικό να παρατηρήσετε ερεθισμένες τις θηλές σας και ελαφρώς πρησμένο το στήθος σας, ωστόσο αυτά τα συμπτώματα θα αλλάζουν στην πορεία της εγκυμοσύνης.
Το στήθος σας μπορεί να μεγαλώσει μέχρι και δυο νούμερα στο σουτιέν, οι θηλές σας θα σκουρύνουν και ενδέχεται να «μεγαλώσουν». Δεν αποκλείεται λόγω της απότομης αύξησης του στήθους να σχηματιστούν ραγάδες ή να διακρίνετε γαλάζιες φλέβες κάτω από το δέρμα.
Τέλος καθώς πλησιάζει η μέρα να γεννήσετε είναι πιθανό να αρχίσει να βγαίνει από το στήθος ένα κιτρινωπό υγρό (το λεγόμενο πύαρ ή πρωτόγαλα). Όλα αυτά είναι εντελώς φυσιολογικά και δεν θα πρέπει να σας ανησυχούν.
Ο τοκετός ξεκινά με συσπάσεις που δυναμώνουν και γίνονται περιοδικές ή με τη λεγόμενη ρήξη θυλακίου («σπάνε τα νερά») ή ακόμη με την εμφάνιση αιματηρής βλέννης στο εσώρουχο ακόμα και χωρίς συσπάσεις. Δείτε περισσότερα εδώ.
Για την εισαγωγή σας καλό είναι να έχετε μαζί σας:
Για το νεογνό παρέχονται από όλα τα μαιευτήρια τα απαραίτητα που αφορούν το ρουχισμό καθώς και την περιποίησή του.
Στο μαιευτήριο θα πάρουν το ιστορικό σας, θα μετρήσουν την αρτηριακή πίεση, τη θερμοκρασία και το βάρος σας και θα σας εξετάσουν για να δουν τη συχνότητα των συσπάσεων, τη θέση και την προβολή του εμβρύου και εάν υπάρχει ρήξη των υμένων, δηλαδή αν έχουν σπάσει τα νερά. Με όλες αυτές τις πληροφορίες θα φτιαχτεί ο ιατρικός σας φάκελος που θα σας ακολουθεί μέχρι να γεννήσετε.
Στη συνέχεια θα ελέγξουν τον τράχηλο, για να διαπιστωθεί το μέγεθος της διαστολής.
Μετά θα σας συνδέσουν με τον καρδιοτοκογράφο, ένα μηχάνημα που καταγράφει παράλληλα την καρδιακή συχνότητα του μωρού αλλά και τις συσπάσεις της μήτρας. Αυτό είναι το λεγόμενο καρδιοτοκογράφημα το οποίο δίνει σημαντικές πληροφορίες την ώρα του τοκετού και βοηθά σημαντικά στη διάγνωση του «καλώς έχειν» του εμβρύου.
Εκτός από τη μαία και το γυναικολόγο της, η γυναίκα μπορεί να έχει μαζί τον άντρα της που θα της κάνει παρέα και θα μοιραστεί μαζί της το θαύμα της γέννησης. Εάν έχετε αποφασίσει από πριν ότι ο σύντροφός σας θα είναι μαζί σας, θα ήταν καλό να έχετε παρακολουθήσει μαζί τα μαθήματα ανώδυνου τοκετού για να μπορεί η παρουσία του να σας βοηθήσει και πρακτικά –εκτός από ψυχολογικά.
Να θυμάστε πως το σώμα σας είναι «σχεδιασμένο» να τεκνοποιήσει ενώ με τη σωστή προετοιμασία από τη μαία σας θα ξέρετε το τι να περιμένετε σε μια εγκυμοσύνη και σε έναν τοκετό ώστε να είστε καλά προετοιμασμένη.
Rooming–in, σημαίνει ότι μετά τη γέννηση, και εφόσον δεν υπάρχουν ζητήματα υγείας στο νεογνό, αυτό παραμένει στο δωμάτιο μαζί με τη μητέρα του όλο το 24ωρο.
Το rooming-in είναι μία από τις πρακτικές για την επίτευξη της πρακτικής του “Baby–friendly Hospital”, μιας νέας πρακτικής των μαιευτηρίων, την οποία ηγήθηκε ο Παγκόσμιος Οργάνισμός Υγείας (WHO) μαζί με τη UNICEF το 2009.
Στην Ελλάδα, τα περισσότερα μαιευτήρια έχουν υιοθετήσει τις οδηγίες του WHO για την τακτική rooming-in. Εντούτοις, θα πρέπει να παρατηρήσουμε ότι rooming-in σημαίνει ότι το μωράκι μεταφέρεται αρκετά συχνά στο βρεφοθάλαμο για παιδιατρική εξέταση, λοιπές εξετάσεις, αλλαγή ή και μπάνιο.
Ο σωστός όρος είναι αναλγησία και όχι αναισθησία, αφού εξουδετερώνει μόνο τον πόνο (άλγος) αλλά όχι και τις αισθήσεις.
Έτσι η επίτοκος μπορεί να συνεργαστεί με το γιατρό της ακόμα και στο κρίσιμο στάδιο των εξωθήσεων.
Γίνεται στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης και συγκεκριμένα στον επισκληρίδιο χώρο, η διαδικασία διαρκεί μερικά λεπτά και η επίδραση της παραμένει για αρκετές ώρες, αν και μπορεί να χρειαστεί συμπληρωματική δόση.
Κατά προτίμηση η επισκληρίδιος γίνεται όταν ο τράχηλος έχει διαστολή 4-5 εκατοστών και οι συσπάσεις είναι αρκετά έντονες.
Η νάρκωση επιδρά στην περιοχή της κοιλιάς και στα πόδια, «μουδιάζοντας» τα νεύρα που μεταφέρουν τα μηνύματα του πόνου από τη μήτρα και τον τράχηλο προς τον εγκέφαλο, εξασφαλίζοντας έτσι έναν, όσο το δυνατόν, ανώδυνο τοκετό.
Σε αντίθεση με ότι ίσχυε στο παρελθόν, η επίτοκος δεν ακινητοποιείται στο κρεβάτι, αλλά μπορεί ακόμα και να περπατήσει αν θέλει, αφού η χορήγηση του αναισθητικού είναι απολύτως ελεγχόμενη από τον αναισθησιολόγο και χορηγείται σε δόσεις.
Επειδή μαζί με τους πόνους το φάρμακο καταστέλλει και την αίσθηση της γεμάτης ουροδόχου κύστης, είναι πιθανό η επίτοκος να μη νιώθει την ανάγκη για ούρηση οπότε θα φροντίσει το μαιευτικό προσωπικό να τοποθετήσει ουροκαθετήρα όποτε κριθεί αναγκαίο.
Οι κολπικοί ιστοί είναι εξαιρετικά εύκαμπτοι και ελαστικοί από τη φύση τους.
Η αλήθεια βέβαια είναι ότι μετά τον τοκετό θα νιώθετε τον κόλπο σας ερεθισμένο ενώ αν έχετε ράμματα θα χρειαστεί λίγο παραπάνω καιρός να απορροφηθούν και οι ιστοί να ηρεμήσουν μετα την ταλαιπωρία που υπέστησαν.
Σταδιακά, μέσα σε δύο με τρεις μήνες, όλα θα έχουν επανέλθει στα φυσιολογικά τους μεγέθη. Για να βοηθήσετε τη διαδικασία κάντε τακτικά ασκήσεις Kegel και δώστε χρόνο στον εαυτό σας τουλάχιστον 6-8 εβδομάδες μέχρι να ξανακάνετε σεξ. Δείτε και εδώ.
Το μέγεθος του στήθους δεν έχει καθόλου να κάνει με το πόσο γάλα θα παράγει καθώς οι γυναίκες με πολύ μικρό στήθος έχουν ακριβώς τους ίδιους γαλακτοφόρους πόρους και αδένες με τις γυναίκες με μεγάλο στήθος, απλώς οι μαστοί τους δεν έχουν τόσο λίπος.
Το μέγεθος του αδένα επίσης δεν επηρεάζει την παραγωγικότητα του στήθους, η οποία είναι ανάλογη με το ερέθισμα που δέχεται, δηλαδή με τις θηλαστικές κινήσεις του μωρού.
Έτσι γυναίκες με ιδιαίτερα μικρό στήθος μπορούν να θρέψουν πλήρως το μωρό τους, εφόσον αφήσουν, από τη γέννηση, ελεύθερη την πρόσβαση του νεογνού σε αυτό και το θηλάσουν συχνά και με σωστή τεχνική.
Φυσικά και ναι.
Στην αυξητική στήθους δεν επηρεάζεται ο μαζικός αδένας και οι γαλακτοφόροι πόροι και η γυναίκα μπορεί να θηλάσει άφοβα.
Τα ενθέματα σιλικόνης δεν επηρεάζουν το θηλασμό διότι δεν διακόπτεται η πορεία των γαλακτοφόρων αδένων. Το ένθεμα μπαίνει πίσω από τον αδένα ή ακόμη και πίσω από τον μυ, ο οποίος βρίσκεται πίσω από τον αδένα.
Επιπλέον, ουδέποτε ανιχνεύτηκαν μόρια σιλικόνης σε μητρικό γάλα ενώ μετά από ενδεχόμενη εγκυμοσύνη ο μαστός συμπεριφέρεται όπως θα συμπεριφερόταν αν δεν είχε το ένθεμα.
Ο θηλασμός αποτελεί από μόνος του μια σχετικά αποτελεσματική μέθοδο αντισύλληψης, τουλάχιστον για τους πρώτους έξι μήνες μετά τον τοκετό.
Η γυναίκα - μητέρα ενόσω θηλάζει, θεωρητικά δεν έχει ωορρηξία και έτσι δεν είναι γόνιμη. Όμως όταν κάποια στιγμή με την επίδραση των ορμονών θα της έρθει φυσιολογικά η περίοδος για πρώτη φορά μετα τον τοκετό και καθώς πρώτα γίνεται η ωορρηξία και μετά έρχεται η έμμηνος ρύση, είναι πιθανό μια γυναίκα να μείνει έγκυος όσο θηλάζει και να μη δει καθόλου την πρώτη περίοδο.
Συμπεραίνουμε λοιπόν ότι η μέθοδος θηλασμού δεν είναι 100% ασφαλής μέθοδος αντισύλληψης.